Panimula
Ang kasaysayan ng Burma, na kilala rin bilang Myanmar, ay puno ng mga kwentong makapangyarihan hinggil sa mga pagbabago sa pamahalaan at kultura dulot ng pamumuno ng mga banyagang bansa. Sa artikulong ito, ating tatalakayin ang mga pamamaraan at patakarang kolonyal na ipinatupad ng mga British sa Burma, kasama ang mga epekto nito sa lipunan at ekonomiya ng bansa. Ang pag-aaral ng mga pangyayaring ito ay nagbibigay-daan sa atin upang maunawaan ang mga ugat ng nasyonalismo sa Burma at ang pagnanais ng mga mamamayan nito para sa kasarinlan.
Ang Konteksto ng Kolonyalismo sa Burma
Noong Enero 1, 1886, naging opisyal na kolonya ang Burma ng Great Britain matapos ang tatlong magkasunod na digmaang Anglo-Burmese. Mahalaga para sa mga British ang Burma dahil sa estratehikong lokasyon nito na nagbibigay ng access sa mga ruta ng kalakalan at naglalayong mapigilan ang anumang pananakop sa silangang bahagi ng India. Hindi lamang ito may kinalaman sa politika; ito rin ay nauugnay sa yaman ng mga likas na yaman ng Burma.
Ang Digmaang Anglo-Burmese
Magsimula tayo sa mga dahilan kung bakit nakipagdigma ang British sa Burma. Noong taong 1824, itinuturing ng Great Britain ang paglusob ng Burma sa mga karatig-bansa nito tulad ng Assam at Manipur bilang isang paglabag. Kasunod nito, inilunsad ang unang digmaang Anglo-Burmese, na nagresulta sa pagkatalo ng mga Burmes. Ang mga kasunduan pagkatapos ng digmaan ay nag-udyok sa mga British na palakasin ang kanilang kontrol sa rehiyon.
Tatlong Digmaan
- Unang Digmaang Anglo-Burmese (1824-1826) - Paglusob ng mga Burmes sa mga estado ng India.
- Ikalawang Digmaang Anglo-Burmese (1852) - Nagresulta sa pagkontrol ng British sa mga teritoryo ng Burma.
- Ikatlong Digmaang Anglo-Burmese (1885) - Nagdulot sa kumpletong pagsakop ng Burma at pagpapaalis ng huling hari ng Burma, si Tibaw, sa India.
Pamamahala ng British at ang Epekto nito sa Burma
Pagpapanatili ng Kaayusan
Sa pagpasok ng mga British, ipinakilala nila ang mga patakaran upang mapanatili ang kaayusan. Isa sa mga patakarang ito ay ang Strategic Hamlet, kung saan sinunog ang mga nayon upang durugin ang anumang pagtutol sa kanilang pamamahala. Ang mga gobernador na itinalaga mula sa Britain ang nagpatupad ng mga direktibang pulitikal sa mga nakokontrol na rehiyon.
Paghihiwalay ng Relihiyon at Estado
Isa pang makatawag-pansing patakaran ng mga British ay ang paghiwalay ng relihiyon at estado. Ang kapangyarihan ng mga Mongheng Buddhist (Sangha) na malapit sa monarkiya ay nakaranas ng pagbawas, sapagkat ang mga British ay nagpakilala ng bagong sistemang pampolitika at edukasyon na nag-alis sa mga monghe ng kanilang makapangyarihang papel sa lipunan.
Epekto ng Bagong Edukasyon
- Nabawasan ang impluwensya ng Sangha sa mga mamamayan.
- Nagkaroon ng pagkakataon ang mga minorya na makapag-aral at makakuha ng opertunidad sa gobyerno.
- Ang bagong sistema ay umakit ng mga kabataang Burmes na naging radical sa loob ng panahon.
Ang Bumubuo ng Nasyonalismo sa Burma
Sa paglipas ng panahon, maraming mga grupong nasyonalista ang umusbong bilang tugon sa pamamahalang British. Sa kanilang mga pagsisikap, naglunsad ang mga estudyanteng Burmes ng mga boycot at protesta laban sa mga patakaran ng kolonyal na gobyerno. Ang mga pangkat na ito, tulad ng Young Men's Buddhist Association at ang Rangoon University Students' Union, ay naging mga pangunahing tagapagtaguyod ng nasyonalismo sa Burma.
Mga Mahahalagang Kaganapan
- BDES Incident ng 1925 - Ang tanging sigaw ng pag-aaklas sa pamahalaang kolonyal ng France.
- Boycot ng mga Estudyante ng 1920 - Direktang pagtutol sa administrasyon ng British.
- Great Depression ng 1930 - Nagdulot ng mas malalang sitwasyong pang-ekonomiya para sa mga magsasaka.
Mga Rebellion at Pagsisikap para sa Kasarinlan
Ang Rebellion ni Say San (1930)
Pagsiklab ng mas malaking pag-aalsa sa mga magsasaka at manggagawa laban sa mga buwis na ipinataw ng British.
- Nagtulungan ang lahat ng sektor ng lipunan.
- Umabot sa mahigit 3,000 ang sumanib sa pag-aalsa.
- Ang rebelyon ni Say San ay naging simbolo ng pagtutol sa pananakop.
Ang Nasyonalismong Burmes
Dahil sa matinding pag-uugali ng mga British, ang mga mamamayan ng Burma ay nagkaisa at patuloy na lumaban. Ang mga bagong generation ng mga Burmes na nag-aral sa abroad ay nagdala ng bagong ideya at nagtaguyod sa pagtatag ng mga kilusang nasyonalista.
Konklusyon
Ang mga patakaran na ipinatupad ng mga British sa Burma ay naghatid sa mauunawaang sistema ng kolonyal na may malalim na epekto sa lipunan at kultura. Ang paglaban ng mga Burmes sa kolonyalismo ay hindi lamang nag-udyok ng kanilang pagnanais para sa kasarinlan kundi pati na rin ng nasyonalismo sa buong bansa. Ipinakita nila na sa kabila ng malupit na pamahalaan, ang pagkakaisa ng mamamayan ay maaaring magtakda ng landas tungo sa kalayaan at pagbabago.
Burma napanatili ng Cambodia ang kanyang maharlikang pamilya noong panahon ng kolonyalismo ngunit ang mga Pranses ang
may tunay na kapangyarihan pagdating sa pulitika panlabas na ugnayan kahit na sa mga imprastruktura at likas na yaman
nag-iisang tala ng krimen o paglaban sa pamahalaang kolonyal ng France sa Cambodia bago ang mga kilusang
nasyonalista sinikap ni ang Dong na kuhanin ang suporta ng mga Europeo upang hindi ganap na masakop ng sayam o
pinanatili ang simbolikong autoridad ng hari lumagda si Haring norodom the sa kasunduan na naglagay sa Cambodia sa
ilalim ng kapangyarihan ng France bilang isang protectorate nagara bata ang diyaryo sa wikang kimer
bata Burma ang dating tawag sa bansang Myanmar ang Myanmar ang pinakamalaking bansa sa lupaing nasa loob ng
Asia naging opisyal na kolonya ng Britain ang Burma noong Enero 1 1886 matapos ang tatlong madugong
Burma ang lokasyon ng Burma sa India nasakop din ng Great Britain ang dahil kung bakit sinakop din ito ng mga
British mahalaga para sa mga British ang Burma dahil magagamit nila ito upang mapigilan ang mga magtatangkang sumakop
Burma subalit sa hindi inaasahang pangyayari Sumiklab ang mga labanan sa pagitan ng mga British at bmis na
tinawag na digmaang Anglo burmes naging sanhi ng unang digmaang Anglo burmes noong 1824 to 1826 ang
ang kasunduan sa yandabo o treaty of yandabo na naglipat ng aracan at tas Rim sa English East India
Company sa pagtatapos ng ikalawa noong 1852 at ikatlong noong 1885 na digmaang Anglo burmes tuluyan ng nasakop ang
kabuuan ng Burma simula noon ang Burma ay naging bahagi na ng British Raj bilang isa sa mga probinsya nito ang
British Raj ay katawagang ginamit sa pamumuno ng mga British o imperyong British sa timog asya simula 1858
British nang mabakante ang monarkiya sa mandale maraming mga bmis ang nagsimulang mag rebelyon kung kaya't sa
unang mga taon ng pag-okupa ng mga British ang pagpapanatili ng kaayusan ang kanilang unang
ginawa upang tuluyang makontrol ang Burma ipinatupad ng mga British ang strategic Hamlet o pagsunog sa mga nayon
ang bansa sa maraming distrito dahil na rin sa maraming pangkat etniko sa Burma halimbawa nito ang pagmamapa sa
mga pangkat etniko bilang Burma proper o mga direktang pinamamahalaan at Frontier areas o mga
kachin ang Burma ay pinamahalaan ng Britain bilang bahagi ng India mula 1919 hanggang sa ito ay naging crown colony
Residence ang residence system ay isang patakaran na ipinatupad ng mga British sa Burma ang British resident ay
kinatawan ng pamahalaan ng Britain sa Burma Bukod sa pag-aalis sa monarkiya pinaghiwalay rin ng mga British ang
buhis o sangha sa pamumuno sa ilalim ng mga British higit na nabawasan ang kapangyarihan ng sangha hindi na sila
pinahihintulutan na makialam sa pamahalaan lalong-lalo na sa sistema ng edukasyon ipinatupad ng mga British ang
isang modernong sistema ng edukasyon na hindi na nangangailangan ng sangha bago pa man dumating ang mga
British lahat ng batang lalaki ay kinakailangang dumaan sa sangha upang maging novis o baguhan na monghe at
mabigyan ng edukasyon nang inalis ng British ang kapangyarihang ito humina na rin ang impluwensya ng sangha Sa
nabigyan ng pagkakataon na mas makapag-aral ang mga pangkat na itinuturing na minorya at kahit sino ay
maaari nang maging guro sa mga paaralan lahat din ng nakatatapos sa bagong sistema ng mga British ay
British ang pag-oorganisa ng mga grupong politikal subalit pinayagan naman ang mga grupong may kaugnayan sa
relihiyon naging prayoridad din ng mga British ang pagtatanim ng palay na naging pangunahing pang-eksport ng Burma
nagresulta ito ng paglobo ng populasyon mula sa iba't ibang panig ng British Raj sa dahilang maraming namuhunan ng mga
Burma Bakit kinakailangang alisin o wakasan ang monarkiya sa Burma o sa mga lugar na nasasakop ng mga British Ano
ang naidulot nito sa Burma at sa mga mananakop complete me ang British Raj ay katawagang ginamit sa
1947 ang Burma ay pinamahalaan ng Britain bilang bahagi ng India mula 1919 hanggang sa ito ay
naging crown colony noong 1937 noong 1885 dinala ng mga British ang huling hari ng Burma na si tibao at
dating kasama ng monarkiya ng Burma sa pamumuno ng bansa upang tuluyang makontrol ang Burma
ipinatupad ng mga British ang strategic Hamlet o pagsunog sa mga nayon upang maubos ang mga pamilyang laban sa
Hamlet British Empire sa katanyagan ng Britain noong ika si at ika siglo ang British Empire ang naging pinakamalaking
imperyo sa kasaysayan ng daigdig at sa loob ng isang siglo ay kinilalang pangunahing makapangyarihang bansa sa
daigdig sa pagtatapos ng ikatlong digmaang Anglo burmes ipinatapon sa India ang huling hari ng Burma na si
tibao at naging lalawigan ng kolonyang India ng Britain ang Burma dala ang galit sa pananakop ng mga
dayuhan naganap ang mga rebelyon ng mga laban sa pananakop ng mga British tugon ng mga bmis sa
paggawa ay nagpaigting sa diskriminasyon Sa lipunang bmis ang mga dayuhang Indian ay Muslim
sa pamahalaan at hukbong sandatahan mas nakukuha rin ng mga Indian ang mga trabaho kaysa sa mga bmis
na nagresulta sa mga kaguluhan laban sa mga Indian at Chino na naninirahan sa siyudad upang pahupain ang mga
kaguluhang dala ng mga mayoryang burmes ginamit ng mga British ang mga mga minoryang grupo sa pamamagitan ng
ng mga nakapag-aral na bmis ang naging mitsa ng kilusang nasyonalismo sa Burma marami sa kanila ang nakapag-aral sa
Europa at unti-unting pinuna ang mga kalabisan ng pamahalaang kolonyal nags simula ang mga grupong
nasyonalista sa mga grupong panrelihiyon katulad ng young men's buddhist Association at rangon University
students Union isang inspirasyon sa kilusan ang mapayapang pag-aalsa ng mga Indian sa pamumuno ni Mahatma
Gandhi nakatulong din sa kilusan ang pagtatapos ng unang digmaang pandaigdig na nagpahina sa imperyong
noong 1911 naitatag ang the sun isang pahayagang nagsulong ng kilusang nasyonalista sa Burma ginamit din ang
laban sa pamamahala ng mga British ang malawakang kahirapang dala ng great depression noong 1930 ay lalo pang
1929 to 1939 ang pinakamalalang pagbagsak ng pandaigdigang ekonomiya na nagsimula sa pagbagsak ng stock market
sa United States noong 1929 si U otama ang unang mongheng buddhist na ikinulong ng mga British
dahil sa mga gawaing politikal nito noong 1929 inaresto ng mga British si uwi Sara isang monghe na nagsagawa ng
isang hunger Strike laban sa mga mananakop pag-aalsang lutaw Nong 1930 ang rebelyong ito ay p punuan ni takin
kodaw maing at takin bama ang rebelyong ito ay nanawagan ng kasarinlan para sa Burma ngunit ito ay sinalubong ng
nasawata sinundan din ito ng isa pang monghe na nagsimula ng pag-aalsa laban sa mga Buwis na ipinapataw si Sayan
manggagawang bmis na tinawag na Galon o garuda isang mitolohikal na ibon sa Hinduismo at inabot ng dalawang taon
bago tuluyang napahupa ang pag-aalsa na ito ay tinawag na rebelyong say San noong 1931 nadakip si say San at h
tulang mamatay kasama ang ilang libong rebeldeng nakulong at naaresto ang rebelyong Sayan ay itinuturing na isa sa
mga pinakaunang malaking pag-aalsa laban sa British na nagmulat ng nasyonalismong kaisipan ng mga
bmis isang radikal na grupo rin ang naitatag ng mga kabataan laban sa mga British at tinawag itong do bama asion
karaniwang ginagamit lamang bilang paggalang sa mga British nakuha ng mga takin ang simpatya ng mahihirap at ilang
grupo sinundan ito ng iba pang protesta na pinamunuan nina Ong San at uno mga estudyante mula sa Unibersidad ng
rangon bagam at hindi nagtagumpay ang mga rebelyong ito ang naglatag ng pundasyon sa pagtatatag ng mga kilusan
laban sa kolonyalismong kanluranin sa bansa na siyang nagbigay daan sa pagtatatag ng mga malawakang kilusan
Heads up!
This summary and transcript were automatically generated using AI with the Free YouTube Transcript Summary Tool by LunaNotes.
Generate a summary for freeRelated Summaries
![Pamamaraan at Patakarang Kolonyal ng mga British sa Burma: Isang Pagsusuri](https://img.youtube.com/vi/sY8YtlCZ9kc/default.jpg)
Pamamaraan at Patakarang Kolonyal ng mga British sa Burma: Isang Pagsusuri
Tuklasin ang mga polisiya ng mga British sa Burma at ang kanilang epekto sa lipunan at kultura ng bansa.
![Pamamaraang Kolonyal ng mga British sa Malaysia: Isang Masusing Pagsusuri](https://img.youtube.com/vi/Y1lVHs9-ZfM/default.jpg)
Pamamaraang Kolonyal ng mga British sa Malaysia: Isang Masusing Pagsusuri
Tuklasin ang mga patakarang kolonyal ng Britain sa Malaysia at ang mga epekto nito sa lipunan at kultura ng mga Malay.
![Pamamaraan at Patakarang Kolonyal ng British sa Malaysia](https://img.youtube.com/vi/Y1lVHs9-ZfM/default.jpg)
Pamamaraan at Patakarang Kolonyal ng British sa Malaysia
Tuklasin ang mga estratehiya at epekto ng kolonyal na pamamahala ng mga British sa Malaysia mula sa mga patakarang pang-ekonomiya hanggang sa mga reaksyon ng mga Malays.
![Pagsusuri sa Pamamaraan at Patakarang Kolonyal ng mga British sa Malaysia](https://img.youtube.com/vi/Y1lVHs9-ZfM/default.jpg)
Pagsusuri sa Pamamaraan at Patakarang Kolonyal ng mga British sa Malaysia
Tuklasin ang kolonyal na kasaysayan ng British sa Malaysia at ang epekto nito sa mga katutubong mamamayan.
![Pamamaraan at Patakarang Kolonyal ng mga British sa Malaysia](https://img.youtube.com/vi/Y1lVHs9-ZfM/default.jpg)
Pamamaraan at Patakarang Kolonyal ng mga British sa Malaysia
Tuklasin ang mga koloniyal na pamamaraan ng mga British sa Malaysia at ang mga epekto nito sa lipunan at ekonomiya.
Most Viewed Summaries
![Pamamaraan ng Pagtamo ng Kasarinlan sa Timog Silangang Asya: Isang Pagsusuri](https://img.youtube.com/vi/rPneP-KQVAI/default.jpg)
Pamamaraan ng Pagtamo ng Kasarinlan sa Timog Silangang Asya: Isang Pagsusuri
Alamin ang mga pamamaraan ng mga bansa sa Timog Silangang Asya tungo sa kasarinlan at kung paano umusbong ang nasyonalismo sa rehiyon.
![A Comprehensive Guide to Using Stable Diffusion Forge UI](https://img.youtube.com/vi/q5MgWzZdq9s/default.jpg)
A Comprehensive Guide to Using Stable Diffusion Forge UI
Explore the Stable Diffusion Forge UI, customizable settings, models, and more to enhance your image generation experience.
![Kolonyalismo at Imperyalismo: Ang Kasaysayan ng Pagsakop sa Pilipinas](https://img.youtube.com/vi/nEsJ-IRwA1Y/default.jpg)
Kolonyalismo at Imperyalismo: Ang Kasaysayan ng Pagsakop sa Pilipinas
Tuklasin ang kasaysayan ng kolonyalismo at imperyalismo sa Pilipinas sa pamamagitan ni Ferdinand Magellan.
![Ultimate Guide to Installing Forge UI and Flowing with Flux Models](https://img.youtube.com/vi/BFSDsMz_uE0/default.jpg)
Ultimate Guide to Installing Forge UI and Flowing with Flux Models
Learn how to install Forge UI and explore various Flux models efficiently in this detailed guide.
![Pamaraan at Patakarang Kolonyal ng mga Espanyol sa Pilipinas](https://img.youtube.com/vi/QGxTAPfwYNg/default.jpg)
Pamaraan at Patakarang Kolonyal ng mga Espanyol sa Pilipinas
Tuklasin ang mga pamamaraan at patakarang kolonyal ng mga Espanyol sa Pilipinas at ang mga epekto nito sa mga Pilipino.